Er is regelmatig discussie over wat het beste is: gewassen inzetten als food (voeding voor de mens), feed (veevoer) of fuel (biomassa voor energieproductie). Er is geen eenduidig antwoord. Het is afhankelijk van de gekozen invalshoek. Op deze pagina schetsen we een aantal invalshoeken.

Food, Feed or Fuel

De <a rel="noopener" href="https://www.nederlandvoedselland.nl/artikel/voedselverspilling-door-de-verwerkende-industrie" target="_blank" data-analytics-type="recordOutboundLink">ladder van Moerman</a> is een veel gebruikt model in de ‘feed-fuel’ discussie. Deze ladder kijkt wat vanuit ethisch oogpunt de beste manier is om ‘reststromen’ (bijvoorbeeld voedselverspilling en bijproducten) tot waarde te brengen. De meest wenselijke route is het gebruiken van bijproducten als voeding voor de mens. Is dit niet haalbaar dan is veevoer de volgende optie (want koeien en varkens zetten de ‘reststromen’ om in voeding voor de mens). Is dit niet haalbaar dan komen technische applicaties of inzet van reststromen voor energieproductie in beeld. Samenvattend, vanuit ethisch oogpunt, heeft het de voorkeur om bijproducten te gebruiken als veevoer in plaats van als biomassa voor energieproductie.

Invalshoek: Ethiek

Bijproducten als veevoer zijn geen concurrent voor food.
<ul>
<li>Er worden geen gewassen speciaal voor veevoer geteeld. De gewassen worden geteeld voor de productie van levensmiddelen en biobrandstoffen.</li>
<li>Het landgebruik voor bijproducten als veevoer is dus nul*. Krachtvoer daarentegen heeft een hoger landgebruik. Een deel van de grondstoffen wordt namelijk speciaal voor het gebruik in krachtvoer geteeld. Op deze grond is (vaak) ook teelt van gewassen voor ‘food’ mogelijk.</li>
</ul>
* Uitzondering hierop is bierbostel. Internationale rekenregels schrijven voor dat 1% van het landgebruik gerelateerd aan teelt van gewassen en het brouwen van bier wordt toegerekend aan bierbostel als veevoer.

Invalshoek: Landgebruik

De emissie van CO2 draagt bij aan de klimaatverandering. Het is dus interessant om te weten welke toepassing van bijproducten de grootse bijdrage levert aan het tegengaan van de klimaatverandering. Is dit het inzetten van bijproducten als veevoer of als biomassa voor energieproductie? Hiervoor is inzicht in de ‘vermeden CO2eq emissies’ nodig.
Vanuit klimaatoogpunt is het slim om bijproducten te gebruiken voor veevoer voor koeien of varkens in plaats van het gebruik als biomassa voor energieproductie. We illustreren dit met twee voorbeelden: bierbostel en aardappelstoomschillen. Hoe meer wolkjes, hoe meer CO2 uitstoot wordt vermeden (‘voorkomen’).

Invalshoek klimaat

<h4>Bierbostel</h4>
Vanuit klimaatoogpunt is het wenselijk om bierbostel in te zetten als veevoer. De vermeden CO2eq emissies zijn namelijk hoger dan wanneer bierbostel als biomassa voor vergisting wordt toegepast.

Veevoer meer ‘klimaatefficiënt’ dan biomassa

<h4>Aardappelstoomschillen</h4>
Vanuit klimaatoogpunt is het wenselijk om aardappelstoomschillen in te zetten als veevoer. De vermeden CO2eq emissies zijn namelijk hoger dan wanneer aardappelstoomschillen als biomassa voor vergisting worden toegepast. De vermeden emissies bij een gebruik als voer voor koeien zijn lager dan bij varkensvoer. Dit verschil wordt veroorzaakt door de pens fermentatie bij koeien waarbij het broeikasgas methaan vrijkomt.

Veevoer meer klimaatefficient

In de tabel een korte toelichting hoe de vermeden emissies worden berekend.

Berekening vermeden emissies

Wij hebben de uitdaging om de vraag van veehouders naar bijproducten in te vullen met de hoeveelheid bijproducten die bij leveranciers beschikbaar is. In de praktijk betekent dit continu zoeken naar de meest logische toepassing van een bijproduct. Duynie Feed streeft er naar om een bijproduct altijd te gebruiken als veevoer. Of dit mogelijk hangt af van veel factoren. Denk aan:
<ul>
<li>Relatie met veehouders: het beste passende bijproduct te leveren zodat de veehouder altijd over voldoende voer kan beschikken.</li>
<li>Relatie met leveranciers: altijd zorgen dat bijproducten volgens afspraak worden opgehaald.</li>
<li>Specificaties: voldoet het bijproduct aan de strenge<a href="https://www.duynie.com/NL/waarom-duynie-feed/kwaliteit/"> kwaliteitseisen voor veevoer.</a></li>
<li>Zijn er veehouders op een acceptabele afstand die behoefte hebben aan een bepaald bijproduct.</li>
</ul>